Anorexiarekin erlazionaturiko bideoa

Gai honen inguruan milaka bideo daude, batzuk ikusi ostean,niretzat esanguratsuenak direnak aukeratu ditut. Hain zuzen ere, ikusgai jarri dudana eta hurrengo hau:

• BIDEOA

Anorexia

Orain dela hilabete gutxi batzuk telekomunikabide guztietan irakurri eta entzun ahal izan dugu anorexias jota hildako modeloen berriak.
Anorexia, gaur egungo gizartearen arazo larri eta ohikoenetariko bat da. Gaixoen % 90-95a emakumezkoak dira, aldiz, %5-10a gizonezkoak. Hala ere, gero eta gizonezko gehiagok jasaten dute gaixotasuna. 15 - 25 urte bitarteko gazteek pairatxen dute batik bat, salbuezpenak egon arren.

ZER DA ANOREXIA?

Elikadura portaeraren nahasketa da anorexia, jatekoari modu sistematizatuan uko egitea barruko gatazka psikikoen erantzun legez. Elikadura murriztearen ondorioz sortzen den gaixotasun psikologikoari "anorexia urduria" deitzen diogu. Gaurko moden eta baloreen eragina igarri arren, anorexia ez da atzo goizeko gaixotasuna. IX. mendean agertzen dira lehenengoz gaixotasunaren sintomen eta ondorioen deskribapenak, baina izenik barik.
Elikadura nahaste hau pairatzen duten pertsonek ez dute beraien pisua parametro edo muga arruntean mantendu nahi, beldurra diote pisua gehitzeari edota obesitatea izatera heltzeari. Gorputz itxurarekin itsuturik bizi dira eta ez dute aintzat hartzen pertsona moduan duten balio handia.

Obesitatea

Obesitatea energiaren desoreka da.Hots, gorputzen sartzen dugun energia kopurua, gastatzen duguna baino handiagoa denean sortzen den gaixotasuna da. Gorputzean behar baino jaki gehiago sartzen ditugunean sortzen da ia beti, salbuespenak salbuespen. Neska-mutil obesoen ezaugarriak honako hauek direla esan dezakegu: ariketa fisiko gutxi egitea (kirolean ez ezik, bizitzako arlo guztietan ere berdin gertatzen zaie; adibidez, eskolara joateko autoa gehiago erabiltzen dute oro har), eguerditik aurrera jaki gehiago hartzea eta telebistaren aurrean denbora asko ematea. Ezaugarri hauek obesitatearen sortzaile zein ondorio dira; ohar gaitezke bestalde, ariketa fisiko gutxi egiteak obesitatera bultzatzen duela, energia gutxi erretzen delako; baina, bidebatez, obesitateak ariketa fisikorik ez egitera bideratzen du, gurpil-zoro honen bidez obesitatea errazten delarik.

Lodi egotea osasunaren adierazlea ez ezik, estetikarena ere izan da ia orain arte. Obesitateak ondorio fisikoak eta psikikoak ditu, batez ere, haurtzaroan. Hala eta guztiz ere, ondorio nagusienak eta kaltegarrienak helduaroan izaten jarraitzeko arriskua dago, adibidez, diabetesa, hipertentsioa, kardiopatia... Hau guztia, beraien pisua baino %30- 45 gehiago pisatzeagatik gertatzen da. Frogatuta dago nazioarteko ikerketetan, baita Euskal Herrian azken urteetan egindakoetan ere, ume eta nerabe obesoek besteek baino odol-tentsio eta kolesterol-neurri handiagoak dituztela; honi ariketa fisiko gutxi egitea gehitzen badiogu, ume obesoak arteriopatia-mota bat (bihotzeko infartoa, burmuineko baso-gaixotasuna, etab.) izateko 3 elementu garrantzitsuenetarikoz jabetzen ari direla ohartzen gara. Baina, bestalde, frogatuta dago, obesitatea bera, berez dela arteriopatiaren sortzaile bat eta ez duela aipatutako ondoriorik behar arrisku-faktore izateko.

Gainera, esan beharra dago, ume txiki - txikiek ez direla bizitza osorako lodiak izango, eta horren erantzukizun nagusiena gurasoek dute. "Hura ikusi hura ikasi", hau da, haurrek gurasoen jarrerei arreta handia jarriko diote eta ikusten dutena izango da geroxeago egingo dutena. Horrez gero, garrantzitsua izango da gurasoen jarrera egokia izatea elikagaiei dagokienez, nutrizioari dagokionez eta azken finean, dieta egokia jarraitzeari dagokionez.

Dieta osasuntsurako irizpideak

Dieta orekatu bat jarraitzea oso garrantzitsua da osasuntsu mantentzeko, beraz, osasun ezak dakarren hainbat gaixotasunak saihestu nahi baldin baditugu, aspektu batzuk aintzat hartu behar ditugu. Horietariko gehienak ondokoak dira:

* Ez da gozoki eta gantz gehiegi jan behar.
* Landare eta animali proteinak hartu behar ditugu. Hots, haragia, arraina… hauek txandakatu behar ditugu, normalena da haragia astean 3 -4 aldiz hartzea eta arraina beste 3 alditan gutxi gora behera.
* Beharrezkoak ditugun mineralak: potasioa, sodioa, kaltzioa, magnesioa, fluoroa… hauek derrigorrean hartu behar ditugu.
* Bitaminak. Egunero hartu beharrekoak dira, horregatik goizez zukua hartzea oso garrantzitsua da.
* Zuntza jatea garrantzitsua da.
* Egunean zehar otorduak ondo banatu behar ditugu. Izan ere, 5 otordu egitea komenigarria da.

Komenigarria da 4 ordu baino gehiago ez ematea jan barik, jaten dugunean gorputza funtzionamenduan jartzen dugu, lan egiten du eta ondorioz, hobeto sentituko gara. Gainera, modu honetan gutxiago lodituko gara, dakigunez, jan ostean, atsedena hartzen baldin badugu, bueltatxo bat ematera baino okerragoa da. Honekin gauza bera gertatzen da, gorputza funtzionamenduan egotea, atsedena hartzen egotea baino hobea da.

Elikagaien sailkapena

Elikagaiak era askotara sailka daitezke. Azken urteotan, elikagaien jatorrian eta elikagai horiek organismoari eskaintzen dizkioten nutrienteetan oinarritutako sailkapena nagusitu da. Sailkapen horren arabera, elikagaiak sei taldetan banatu daitezke:

1. Taldea: ESNEA; ESNEKIAK ETA ARRAULTZAK. Proteinak, bitaminak eta kaltzioa dituzte
2. Taldea: HARAGIA, HEGAZTIAK ETA ARRAINA. Proteinak dituzte batik bat.
3. Taldea: GANTZAK ETA OLIOAK. Neurriz hartuta, behar ditugun gantzen oso zati handia eskaintzen dute.
4. Taldea: ZEREALAK, EGOSKARIAK, PATATAK ETA AZUKREA . Proteinak eta gluzidoak dituzte.
5. Taldea: BARAZKIAK ETA BERDURAK. Bitamina eta zuntz iturri dira.
6. Taldea: FRUTAK. Gluzidoak, bitaminak eta zuntza dituzte.

Gure osasuna elikagai horiek behar bezala hartzearen eta kopuru egokian hartzearen menpe dago.

Elikagaien piramidea:

Elikagaien beharraren kontzeptu orokorra

Bizidun guzti - guztiek dute, salbuespenik gabe, elikagaien premia; gorputzak hazten jarrai dezan behar duen materia berria sortzeko, eta, mugitu, elikatu, ugaldu eta gainontzekoetarako behar duen energia lortzeko elikagaien premia du. Elikagaiak gorputzean sartzeari elikatzea esaten diogu, zein elikagai - mota barneratzen den espeziearen araberakoa delarik. (espezie: gizakiak, landareak, animaliak). Zelulak elikagaiak hartu eta, eraldatu ondoren, bizi - prozesuetarako behar diren materialak sortu eta energia lortzeari, nutrizio esaten diogu.